stroj - Beskidy i Śląsk Cieszyński - Beskidy i Śląsk Cies...

Wyszukiwarka

Liczba elementów: 5

Żywiec

Stary Żywiec, czyli miejsce, w którym na początku XIV wieku znajdowała się najstarsza osada na tym terenie, leży obecnie… na dnie Jeziora Żywieckiego. Miasto w obecnej lokalizacji, u zbiegu Koszarawy i Soły, powstało tuż przed połową XV stulecia. Wkrótce potem, w pobliżu Rynku, wzniesiono kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Fara została wymurowana z kamienia i cegły, prawdopodobnie w drugiej połowie XV wieku, kiedy właścicielami dóbr żywieckich byli Komorowscy. W latach 1515-1542 gotycką budowlę po raz pierwszy przebudowano, powiększając nawę i prezbiterium. W 1547 roku biskup krakowski Erazm Ciołek konsekrował świątynię, która otrzymała wezwanie Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Wawrzyńca. Kolejni Komorowscy również podjęli dzieło upiększania kościoła, budując w latach 80. XVI wieku wieżę z renesansową loggią, a na przełomie XVI i XVII stulecia dostawiając do nawy kaplicę grobową. XVIII-wieczni właściciele Żywca - Wielopolscy - przekształcili wnętrze na modłę barokową. Późniejsze ingerencje ograniczały się przede wszystkim do likwidacji zniszczeń dokonanych np. przez pożary. Ostatnią znaczną modernizacją była budowa kaplicy grobowej Habsburgów żywieckich, która miała miejsce w latach 20. ubiegłego wieku. Konkatedra w Żywcu jest orientowana. Nawa i węższe, zamknięte trójbocznie prezbiterium zachowały kształt gotycki. Wieża, na rzucie kwadratu, zwieńczona została renesansową arkadową galerią - dziełem weneckiego architekta Jana Ricciego. Jemu zawdzięczamy również piękne, stylowe portale. Po bokach nawy dobudowano renesansową kaplicę Wniebowzięcia Matki Bożej (kaplica grobowa Komorowskich, ukończona w 1610 roku) oraz neorenesansową kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej (kaplica grobowa Habsburgów, wzniesiona w 1929 roku według planów Franciszka Mączyńskiego). Przy prezbiterium odnajdziemy XVII-wieczną kaplicę Ogrojca. Jednonawowe wnętrze posiada wystrój barokowy, pochodzący z XVII i XVIII wieku. W lewym ołtarzu bocznym umieszczono płaskorzeźbiony tryptyk gotycki, z około 1500 roku, przedstawiający scenę Zaśnięcia Matki Bożej. W sąsiedztwie świątyni stoi kamienna dzwonnica z 1723 roku.

więcej >>

Kościół NMP Nieustającej Pomocy w Lalikach Pochodzitej

Laliki

Kościół Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Lalikach-Pochodzitej wybudowany został w 1947. Historia kościoła w tym miejscu sięga końca XIX w., gdy zabudowania wsi Laliki znane były jako Szare Gronie i wchodziły w skład pobliskiej miejscowości Szare. Wówczas w przysiółku Pochodzita zbudowano pierwszą drewnianą kaplicę wraz z dzwonnicą. Już w 1917 pierwotną kaplicę zastąpił nowy obiekt. W czasie II wojny budowla ta uległa spaleniu. Trzecia kaplica stanęła tutaj w 1947, a począwszy od następnego roku przyjeżdżali tu co dwa tygodnie odprawiać msze księża z Milówki. Rok 1965 przyniósł z sobą rozbudowę, która doprowadziła do nadania temu obiektowi obecnego wyglądu. Od 1989 r. jest to kościół filialny parafii w Lalikach, pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego. Świątynia wzniesiona na kamiennej podmurówce posiada konstrukcję zrębową. Jest to niewielka budowla trójnawowa, bez wyraźnie wydzielonego prezbiterium, zwieńczona czworoboczną wieżyczką z sygnaturką. Dach oraz ściany pokryte są gontem. W 1965 roku dobudowane zostały nawy boczne. Interesująca jest dekoracja ścian oraz stropu, które ozdobione zostały rycinami przez miejscowych artystów ludowych. Zobaczymy tu sceny religijne, a także regionalne ludowe ornamenty. Jest to dzieło przede wszystkim autorstwa Jana Krężeloka z Koniakowa oraz Jana Porębskiego z Lalik, którzy wykonali dekorację kościoła żłobiąc w drewnie przy pomocy gwoździa i noża, a następnie pokrywając ryciny cienką warstwą lakieru. Do tak wykonanych scen należą m.in. Dzieło Stworzenia, Matka Boża Nieustającej Pomocy (patronka kościoła) oraz Tajemnice Różańca Świętego. Do wykonania wystroju kościoła przyczynili się także Ludwik i Franciszek Zawadowie, Franciszek Jakus i Franciszek Wojtas.

więcej >>

Kościół Podwyższenia Krzyża w Kaczycach

Kaczyce

Kościół pierwotnie stał w Ruptawie, stanowiącej obecnie część Jastrzębia Zdroju. Wiemy, że zbudowany został przed rokiem 1620, na miejscu poprzedniej budowli, która wzmiankowana była w roku 1447. Kościół w Ruptawie stał opuszczony od 1949, gdy wybudowano tam nową, murowaną świątynię. Budynek rozebrano i odtworzono w latach 1971-1972 w Kaczycach - z pewnymi zmianami, które objęły m.in. wysokość i szerokość wieży dzwonnej oraz wygląd sobót. Nie odtworzono także sygnaturki. Jest to budowla o konstrukcji zrębowej, na kamiennej podmurówce. Posiada prostokątną nawę oraz węższe od niej prezbiterium, zamknięte trójbocznie. Wydatne soboty podparte zostały belkami. Dwuspadowy dach pokryty jest gontem. Wieża dzwonna posiada konstrukcję słupową, a nad jej izbicą wznosi się baniasty hełm, co jest efektem przebudowy dokonanej jeszcze na początku XX w. Wnętrze posiada wystrój w duchu barokowym. Do cennych elementów wnętrza należy XVII-wieczny ołtarz główny. W nim znajduje się obraz świętej Anny Samotrzeciej oraz figury św. Jana Nepomucena i św. Ignacego Loyoli. W kościele znajdują się także ołtarze boczne, poświęcone św. Katarzynie i św. Barbarze. Na ścianie obok ołtarza św. Barbary zawieszono płaskorzeźbę tej świętej, przeniesioną z cechowni zlikwidowanej kopalni węgla kamiennego „Morcinek” Na tęczy umieszczono barokowy krucyfiks oraz dwie rzeźby aniołów. Część dawnego wyposażenia, jak XV-wieczna Pieta oraz XIV-wieczne rzeźby dwunastu apostołów, znajduje się w Muzeum Archidiecezjalnym w Katowicach. Do współczesnego wyposażenia kościoła należy kopia wspomnianej Piety, wykonana w 1938 r. przez Eugeniusza Janotę oraz stacje Drogi Krzyżowej i krucyfiks, wykonane przez Jana Krężeloka z Koniakowa. Na stropach i ścianach wykonano w 1974 r. polichromię, autorstwa Jadwigi Smykowskiej z Cieszyna, Adama Romaniuka z Katowic i Grzegorza Zgrai z Gliwic.

więcej >>

Muzeum Beskidzkie w Wiśle

Wisła

Karczma należy do najstarszych budowli w Wiśle. Zbudowano ją z kamienia i cegły, a dach przykryto gontami (w miejscowej gwarze: szyndziołami) pod koniec XVIII wieku. Przez 150 lat, do 1945 roku, skupiało się w niej życie towarzyskie wsi. Po wojnie budynek zamieniono wpierw na magazyn, później na szkołę. Wreszcie miejscowy społecznik Andrzej Podżorski doprowadził do ulokowania w niej muzeum. Uroczysta inauguracja Muzeum Beskidzkiego w Wiśle miała miejsce 16 sierpnia 1964 roku podczas I Tygodnia Kultury Beskidzkiej. Muzeum zajmuje się przede wszystkim badaniem i prezentacją dorobku kultury materialnej i duchowej górali Beskidu Śląskiego. Zobaczymy w nim starannie odtworzone wnętrze chaty góralskiej, tzw. kurną izbę. W niej toczyło się życie domowe, obejrzymy więc – najważniejszy - piec chlebowy, kamienny stół, charakterystyczną dla tych terenów malowaną trówłę (drewnianą skrzynię z wianem panny młodej, a także z najcenniejszymi rzeczami w domu) oraz naczynia kuchenne. Bardzo interesującą częścią ekspozycji jest wystawa stroju ludowego, noszonego kiedyś między innymi przez mieszkańców Wisły. Szczególnie atrakcyjnie wygląda bogaty, cieszyński strój kobiecy. Osobno prezentuje się eksponaty związane z kulturą pasterską górali. Można się tutaj dowiedzieć wszystkiego o życiu w szałasie, wypasaniu owiec, a także wyrobie słynnych owczych serów. Są więc obońki, gielaty, putyry i inne naczynia, znane pasterzom w całych Karpatach. Dział ten pozwala poznać także umiejętności ciesielskie, kowalskie i tkackie dawnych górali. Muzeum cyklicznie organizuje wystawy czasowe, prowadzi też ciekawe lekcje muzealne. W 2010 roku obok budynku muzeum ulokowano Enklawę Budownictwa Drewnianego. Muzeum Beskidzkie jest oddziałem Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie.

więcej >>

Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej

Pszczyna

Na teren ekspozycji zabytkowych obiektów wchodzimy przez XIX-wieczną szopę na siano pochodzącą z Frydku, pełniącą obecnie funkcję kasy. Jest to właściwie rekonstrukcja zabytku, gdyż oryginał był w tak złym stanie, że nie nadawał się do przeniesienia. Rekonstruując go użyto także materiału z rozebranej szopy z Miedźnej. Z miejscowości Grzawa przeniesiono chałupę z 1831 r. Drewniana budowla wzniesiona została na fundamencie z łamanego kamienia. Ma ona sień na przestrzał, dwie izby mieszkalne po jednej stronie, zaś po drugiej kuchnię i komorę. Wewnątrz umieszczono łóżko, XVIII-wieczne szafy, sprzęty kuchenne, obrazy świętych i stroje ludowe. XIX-wieczna kuźnia z Goczałkowic reprezentuje typową dla regionu konstrukcję, z piecem z łamanego kamienia i okapem odprowadzającym dym do otworu w dachu. W środku ekspozycja narzędzi kowalskich. Interesującym obiektem w skansenie jest niewątpliwie stodoła z Kobielic, z 1811 w. Reprezentuje ona typ rzadszy na ziemi pszczyńskiej, bowiem jest prostokątna, a częściej spotykane były obiekty ośmioboczne. Z Wisły Wielkiej pochodzi masztarnia z 1799 r. Jest to pomieszczenie dla koni, służące też do przechowywania wozów. Wewnątrz umieszczono ekspozycję narzędzi, takich jak drewniane widły, babki do ostrzenia kos, chomąta dla koni i krów oraz brony. Do innych ciekawych obiektów na terenie „Zagrody” należą także: spichlerz z Dębiny, z XVIII w., XIX-wieczna wozownia z Warszowic, młynek wietrzny z Zebrzydowic oraz spichlerze i pasieki. W starym młynie wodnym z miejscowości Bojsze urządzono karczmę „Stary Młyn”. W stylowo zagospodarowanych wnętrzach serwowane są regionalne smakołyki.

więcej >>